#15 Làm mẹ của một bạn nhỏ nhạy cảm và chậm thích nghi, mình cần nhớ những gì?

Bạn An, cô con gái lớn gần 28 tháng tuổi của mình, là một bạn nhỏ nhạy cảm với tính khí chậm thích nghi (Slow to Warm up) từ khi sinh ra.

 Một em bé chậm thích nghi (Slow to warm up) sẽ có những đặc điểm gì?

Có 3 nhóm tính khí căn bản chính: Dễ, Khó và Chậm thích nghi.

- Một em bé Chậm thích nghi hoàn toàn vui vẻ, hoà đồng, thậm chí là nghịch ngợm, nhưng con chỉ thể hiện những điều này khi con ở trong vùng an toàn (comfort zone) của mình, trước những người quen thuộc và cực kỳ thân thiết với con. Khi ra khỏi vùng an toàn, hay chỉ cần có sự xuất hiện của một người hơi lại trong gia đình, con sẽ chuyển ngay sang "chế độ" phòng thủ và quan sát từ xa, bên cạnh một người thân nhất của con.

- Con không thích bị thúc ép làm mọi việc trong gấp gáp. Con sẽ thoải mái và hợp tác hơn khi làm với tốc độ của riêng con, vào lúc con cảm thấy sẵn sàng và muốn làm.

- Con thích nhìn những gì em Khuê làm trước, hoặc người lớn tự làm trước, xong mới bắt chước làm theo.

Mình luôn phải nhắc nhở bản thân những gì khi nuôi & dạy con?

Mình phải luôn Nhẹ nhàng (vì con nhạy cảm), phải luôn Kiên nhẫn (vì con chậm thích nghi), và phải luôn Sáng tạo (để không nổi cơn tam bành mỗi khi con chướng). Tóm lại, tôn trọng bản chất và không cố gắng thay đổi con, mà tìm cách để con tự quyết định trong khuôn khổ mình cho phép.

- Luôn có mặt bên cạnh mỗi khi con gặp người mới hay đến một nơi mới. Thay vì nói những câu "thúc" con như: "Không có gì đâu, có làm sao đâu, con đừng có sợ, con hãy làm này làm kia đi..". Thì mình thường cứ giữ con bên cạnh và hành xử thật vui vẻ, tự nhiên và thoải mái, nói chuyện thân tình với mọi người, đặc biệt là người nào còn lạ lẫm với con. Con sẽ tự quan sát một lúc và hiểu rằng: "À, bố mẹ mình rất thân thiết và thoải mái với người lạ, vậy đây là người tốt. Mình sẽ không sợ nữa."

- Luôn báo trước và cho con thời gian để chuẩn bị trước khi thay đổi qua một hoạt động nào khác. Ví dụ, mình sẽ nói: "Con đọc sách đi rồi 5 phút nữa mình sẽ đi tắm nhé", hoặc "Khi nào mình ngủ dậy, mình sẽ ăn xong và đi thăm các cụ nha." - hãy cho con biết trước việc gì sẽ xảy ra, vào lúc nào, và lắng nghe ý kiến của con xem con có muốn làm hay không. Thiết lập cho con một lịch sinh hoạt nhất quán nhất có thể.

- Khuyến khích con quan sát và làm theo sau. Tuy nhiên, không so sánh, không đánh giá, không gắn mác (label), không chê bai con. Con thích ở vị trí thứ hai, chứ không phải vị trí thứ nhất, vì đó là vị trí con cảm thấy thoải mái và an toàn nhất. Hãy tôn trọng ý muốn của con.

Transcript

Bạn An, cô con gái lớn gần 28 tháng tuổi của mình, là một bạn nhỏ nhạy cảm với tính khí chậm thích nghi (Slow to Warm up) từ khi sinh ra.

Em bé An chào đời với một "bộ sưu tập" các vấn đề căn bản của một em bé sơ sinh: nhiễm trùng hô hấp khi vừa ra khỏi bụng mẹ, dính thắng lưỡi, cat nap thần sầu bẩm sinh, nôn trớ vòi rồng ngày 4-5 lần và cực ghét bú sữa hồi dưới 5 tháng tuổi, dị ứng đạm sữa bò, chiều cao và cân nặng thì không bao giờ qua được khỏi bách phân vị thứ 10 (10th percentile) theo chuẩn của WHO... Nói chung, An và em Khuê của An là suối nguồn cảm hứng vô tận để mẹ dấn thân đổi nghề làm Parent Coach 😂

Những điều kể trên thì chưa đủ để mình kết luận An là một em bé nhạy cảm và chậm thích nghi, dù cho từ hồi 4 tháng An đã biết lạ, hay khóc thét lên khi đến chỗ đông người và khác lạ, và cần rất nhiều thời gian để làm quen cũng như sự hiện diện của bố hoặc mẹ để con yên tâm.

Mãi cho đến sau 2 tuổi, tính nhạy cảm của con mới càng bộc lộ rõ hơn: từ chất liệu quần áo mặc trên người, cho đến các mạc áo tí xíu cũng phải cắt đi. Bất kỳ một thay đổi nhỏ nào trong môi trường sống, con cũng đều nhận ra và sẽ hỏi mãi cho đến khi có câu trả lời thoả đáng. Ngoài ra, việc có 2 đứa con với tính khí và tính cách khác biệt hoàn toàn, cũng giúp mình nhận ra và học được nhiều điều, và có nhiều cơ hội để thực hành những kiến thức làm cha mẹ mà mình đã được học.

Một em bé chậm thích nghi (Slow to warm up) sẽ có những đặc điểm gì?

Có 3 nhóm tính khí căn bản chính: Dễ, Khó và Chậm thích nghi.

- Một em bé Chậm thích nghi hoàn toàn vui vẻ, hoà đồng, thậm chí là nghịch ngợm, nhưng con chỉ thể hiện những điều này khi con ở trong vùng an toàn (comfort zone) của mình, trước những người quen thuộc và cực kỳ thân thiết với con. Khi ra khỏi vùng an toàn, hay chỉ cần có sự xuất hiện của một người hơi lại trong gia đình, con sẽ chuyển ngay sang "chế độ" phòng thủ và quan sát từ xa, bên cạnh một người thân nhất của con.

- Con không thích bị thúc ép làm mọi việc trong gấp gáp. Con sẽ thoải mái và hợp tác hơn khi làm với tốc độ của riêng con, vào lúc con cảm thấy sẵn sàng và muốn làm.

- Con thích nhìn những gì em Khuê làm trước, hoặc người lớn tự làm trước, xong mới bắt chước làm theo.

Vậy, mình luôn phải nhắc nhở bản thân những gì khi nuôi & dạy An?

Mình phải luôn Nhẹ nhàng (vì con nhạy cảm), phải luôn Kiên nhẫn (vì con chậm thích nghi), và phải luôn Sáng tạo (để không nổi cơn tam bành mỗi khi con chướng). Tóm lại, tôn trọng bản chất và không cố gắng thay đổi con, mà tìm cách để con tự quyết định trong khuôn khổ mình cho phép.

- Luôn có mặt bên cạnh mỗi khi con gặp người mới hay đến một nơi mới. Thay vì nói những câu "thúc" con như: "Không có gì đâu, có làm sao đâu, con đừng có sợ, con hãy làm này làm kia đi..". Thì mình thường cứ giữ con bên cạnh và hành xử thật vui vẻ, tự nhiên và thoải mái, nói chuyện thân tình với mọi người, đặc biệt là người nào còn lạ lẫm với con. Con sẽ tự quan sát một lúc và hiểu rằng: "À, bố mẹ mình rất thân thiết và thoải mái với người lạ, vậy đây là người tốt. Mình sẽ không sợ nữa."

- Luôn báo trước và cho con thời gian để chuẩn bị trước khi thay đổi qua một hoạt động nào khác. Ví dụ, mình sẽ nói: "Con đọc sách đi rồi 5 phút nữa mình sẽ đi tắm nhé", hoặc "Khi nào mình ngủ dậy, mình sẽ ăn xong và đi thăm các cụ nha." - hãy cho con biết trước việc gì sẽ xảy ra, vào lúc nào, và lắng nghe ý kiến của con xem con có muốn làm hay không. Thiết lập cho con một lịch sinh hoạt nhất quán nhất có thể.

- Khuyến khích con quan sát và làm theo sau. Tuy nhiên, không so sánh, không đánh giá, không gắn mác (label), không chê bai con. Con thích ở vị trí thứ hai, chứ không phải vị trí thứ nhất, vì đó là vị trí con cảm thấy thoải mái và an toàn nhất. Hãy tôn trọng ý muốn của con.

Khi con vào giai đoạn khủng hoảng, não mình cũng hoạt động như một cỗ máy jackpot. Một cuộc hội thoại điển hình ở nhà mình vào giờ đi tắm diễn ra như sau:

Mẹ: "An ơi hết 5' đọc sách rồi, đi tắm thôi"

An: "Hông mẹ, An hông tắm"

Mẹ: "Con muốn 3' nữa tắm hay 5' nữa tắm?"

An: "5 phút" ... (hết 5' vẫn chưa vào)

Mẹ: "An ơi hết 5' rồi, mẹ đang ngồi chờ trong nhà tắm nha"

An: "An hông tắm, hông thích tắm"

Mẹ: "À được thôi, không tắm cũng được, mình vào dội nước cho ướt người đi"

An: te tởn chạy vào.

Câu nói kia có tác dụng 1 ngày. Ngày hôm sau không còn tác dụng.

Mẹ: (ngày hôm sau) "An ơi con không tắm cũng được, con vào con múc giúp mẹ hết nước trong chậu này ra đi"

Mẹ: (ngày hôm sau nữa) "An ơi, con đánh răng trước hay tắm trước?" (Vì An rất thích đánh răng)

Mẹ: (ngày hôm sau nữa nữa) "An ơi, vào nhúng chân xem nước này ấm hay mát?" (Vì An rất thích tắm nước mát)

Mẹ: (chắc là ngày cuối tháng): "An ơi, vào đây rửa cái bô của con với mẹ không?" 

...

Jackpot thật sự các mẹ ạ, cứ xoắn não lại đến khi nào trúng jackpot thì thôi 😂

Bởi vì mình nghĩ, nếu không bằng cách này, thì con sẽ phải vào tắm trong gào khóc và nước mắt. gày qua ngày, trải nghiệm đi tắm của con chắc sẽ trở nên đáng sợ và kinh khủng lắm. Chi bằng, hãy cố gắng xoắn não một tí cho qua giai đoạn "Khủng hoảng tuổi lên 2 - "Không" là câu cửa miệng" này thật nhẹ nhàng thì sau đó con sẽ vui vẻ, có niềm tin vào lời nói của người lớn và sẵn sàng hợp tác hơn.

- - - - -

Tu-Anh Nguyen 

HeartWise® Parent Coach

Certified Positive Discipline Parent Educator

www.happyparenting.vn